Ξεκίνησαν ως ψίθυροι στα πηγαδάκια, ως φήμες που έμοιαζαν πολύ καλές για να είναι αληθινές, κυρίως σε ένα πολιτιστικό σύμπαν που έχει υποστεί το βαρύ σοκ του εγκλεισμού, της στέρησης, των πρωτοκόλλων και της αμφιβολίας για το μέλλον λόγω της πανδημίας. Και όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, το σημαντικό θεατρικό γεγονός που έρχεται, αφορά το έτος 2022 και δεν είναι άλλο από την μετατροπή του θρυλικού «Σπιρτόκουτου» σε παράσταση και μάλιστα σε μιούζικαλ σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Και οι εκπλήξεις δεν σταματούν εδώ, από την Στέγη και τον Γιάννη Οικονομίδη, που η ταινία του «Η μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς» σάρωσε στις αίθουσες πριν το μεγάλο περσινό lockdown και έγινε η ταινία της πανδημίας, αφού δεκάδες χιλιάδες την αναζήτησαν και την απόλαυσαν στις διαδικτυακές προβολές της.

Όταν προβλήθηκε το «Σπιρτόκουτο», το 2002, μέσα στην ευφορία των Ολυμπιακών Αγώνων που έρχονταν το 2004 και μια κοινωνία με την μεθυσμένη ψυχολογία νικητή και πρωταγωνιστή της Δύσης, προκάλεσε μια τεράστια ρωγμή στην κυρίαρχη, επιβεβλημένη σχεδόν κυρίαρχη αφήγηση και αισθητική της εποχής. Μια ρωγμή που απελευθέρωσε όμως συνάμα τους Έλληνες κινηματογραφιστές που μπόρεσαν επιτέλους να βγουν και να θριαμβεύσουν από το σελοφάν του lifestyle και να κάνουν ένα σινεμά ρεαλιστικό, σκληρά ρεαλιστικό, ένα σινεμά που δεν απονευρώνει αλλά ασκεί πίεση σε κάθε σαθρό ιστό της ελληνικής κοινωνίας, μεγεθύνει τον πόνο.  Έτσι και τώρα, το γεγονός ότι η ταινία που έκανε την μικροαστική οικογένεια, τη λαμογιά, τον τρόπο που σχετιζόμαστε και συνυπάρχουμε κεντρικό καμβά, επιστρέφει με ορμή, σε μια άλλη ιδιαίτερη, ιστορική συνθήκη. Επιστρέφει όχι λίγο πριν από ένα ένδοξο ενσταντανέ της Ελλάδας τύπου 3004, αλλά ένα χρόνο μετά το φορτισμένο προσδοκιών και ιδανικών αφηγήσεων 2021, όταν σβήνει η γιορτή για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση. Η επέτειος που για πολλούς ήταν η ευκαιρία διαχείρισης τραυμάτων και συγκρότησης μιας νέας ταυτότητας και που -ίσως και εξαιτίας της πανδημίας- έμεινε ένα λάβαρο γιορτής και ενέσιμης, πρόσκαιρης, εθνικής υπερηφάνειας.

Γιάννης Νιάρρος στη σύνθεση, Κιτσοπούλου στη σκηνοθεσία

Τώρα λοιπόν που η πανδημία τελειώνει, που βρισκόμαστε μπροστά στην επόμενη μέρα που δεν μοιάζει εκθαμβωτική, άλλα μάλλον αγχωτική και αβέβαιη, το «Σπιρτόκουτο» έρχεται να αφηγηθεί ξανά την ιστορία του, με τον σκληρό ρεαλισμό του που αγαπήσαμε. Το υπέροχο σύμπαν σκληρής αλήθειας, λεκτικής βίας -οι ατάκες και οι βωμολοχίες της ταινίες στοίχειωσαν πολλούς, έγιναν viral- θα μας συναντήσεις όμως ευφυώς και απρόσμενα με τη μορφή μιούζικαλ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Οικονομίδης συνεργάζεται για την υλοποίηση αυτής της νέας φόρμας με τον βραβευμένο ηθοποιό Γιάννης Νιάρρος που γράφει τη μουσική και τους στίχους. Ο ασφυκτικά ταλαντούχος ηθοποιός – που τον Ιούνιο θα δούμε στην επιθεώρηση για το 1821 των Δημήτρη Καραντζά και Φοίβο Δεληβοριά- θα αποκαλύψει και αυτή την πτυχή του, ενώ όσοι τον γνωρίζουν καλά εξηγούν πως έχει μοναδικό ταλέντο στη σύνθεση.

Φυσικά αυτό το σύμπαν του Σπιρτόκουτου, όπως το έχουμε γνωρίσει και όπως θα μεταφερθεί στη σκηνή της Στέγης, δεν σταματά σε αυτούς τους συνεργάτες. Το λιμπρέτο το υπογράφει ο Οικονομίδης μαζί με τον Δώρη Αυγερινόπουλο, την σκηνοθεσία ανέλαβε η Λένα Κιτσοπούλου -γνώριμη συνεργάτιδα της Στέγης-, την καλλιτεχνική επιμέλεια έχει Γιάννης Οικονομίδης. Η φόρμα τού μιούζικαλ, της μουσικοπολεμικής παράστασης, φαίνεται να «κουμπώνει» με την αρχική σύλληψη του σκηνοθέτη για το κινηματογραφικό Σπιρτόκουτο, όταν κατέληξε στην ταινία επηρεασμένος από την ανάγνωση του «Πατέρα» του Στρίντμεργκ. Έλεγε τότε ο Οικονομίδης σε συνέντευξή του στο Esquire: «το Σπιρτόκουτο ήταν το νεανικό ξεφάντωμα. Δεν ένιωθα τίποτα. Είναι όπως πας σε μια συναυλία και χτυπιέσαι, έχεις πιει, έχεις κατεβάσει διάφορα και πας και τα δίνεις όλα, και δε σε νοιάζει αν θα βγεις ζωντανός το επόμενο πρωί. Συναισθηματικά και ψυχολογικά ήμουν σε μια τέτοια κατάσταση».